Chi phí sản xuất là khoản chi phí doanh nghiệp phải chi trả để mua tất cả các yếu tố đầu vào phục vụ cho hoạt động sản xuất, tạo ra sản phẩm nhằm hướng đến mục tiêu thu về lợi nhuận cho doanh nghiệp. Chi phí sản xuất đóng vai trò quan trọng tác động đến việc xác định chính xác giá thành sản phẩm, hàng hóa. Khi xác định rõ ràng chi phí sản xuất, doanh nghiệp sẽ xác định chính xác giá thành sản phẩm, giúp doanh nghiệp dễ dàng thu về lợi nhuận.
Ví dụ: Khi xí nghiệp sử dụng lao động trực tiếp tham gia sản xuất thì phải trả các khoản như tiền lương, tiền thưởng, bảo hiểm, phí công đoàn….
Trong nền kinh tế cạnh tranh và hiện đại ngày nay, doanh nghiệp nào cũng phải quan tâm đến chi phí sản xuất và tìm cách tối ưu hóa lợi nhuận, thông qua việc giảm thiểu chi phí sản xuất để tăng nguồn lợi nhuận cho doanh nghiệp.
So sánh chi phí sản xuất và giá thành
– Giống nhau: đều là biểu hiện bằng tiền về lao động sống và lao động hóa trong quá trình sản xuất.
– Khác nhau:
+ Về thời gian: chi phí sản xuất gắn liền với từng thời kỳ, còn giá thành sản phẩm gắn với thời hạn hoàn thành sản phẩm.
+ Có nhiều chi phí phát sinh trong kỳ nhưng chưa có sản phẩm hoàn thành do đó chưa có giá thành.
+ Có những chi phí được tính vào giá thành nhưng không được tính vào chi phí kỳ này.
+ Mối quan hệ chi phí và giá thành sản phẩm: Chi phí là cơ sở để tính giá thành. Giá thành là thước đo chi phí sản xuất mà doanh nghiệp bỏ ra để có được khối lượng hoàn thành.
Phân loại chi phí sản xuất
Khi tiến hành phân tích chi phí sản xuất trong doanh nghiệp, chi phí sản xuất đã được phân loại theo những cách dưới đây:
1. Phân loại chi phí sản xuất theo tính chất kinh tế
Khi phân loại chi phí sản xuất theo tính chất kinh tế, chúng ta sẽ hoàn toàn dựa vào nội dung và tính chất kinh tế của chi phí. Cách phân loại hỗ trợ cho việc xây dựng, phân tích định mức vốn lưu động và lập, kiểm tra hay việc phân tích dự toán chi phí.
Toàn bộ chi phí được chia thành 7 yếu tố chính dưới đây:
– Yếu tố nguyên, vật liệu: bao gồm tất cả giá trị các nguyên vật liệu chính, nguyên vật liệu phụ, phụ kiện thay thế hay các công cụ dụng cụ,… được sử dụng trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Ngoại trừ giá trị sử dụng hết không nhập lại vào kho và số lượng phế liệu thu hồi cùng nhiên liệu, động lực.
– Yếu tố nhiên liệu và động lực dùng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ, đã trừ đi số lượng không sử dụng hết nhập lại trong kho và lượng phế liệu thu hồi.
– Yếu tố tiền lương, khoản phụ cấp lương: thể hiện tổng số tiền lương cùng số tiền phụ cấp cần thanh toán cho người lao động.
– Yếu tố Bảo hiệm y tế, Bảo hiểm xã hội được trích theo tỷ lệ quy định, trên tổng số lương thanh toán và phụ cấp lương phải thanh toán cho lao động.
– Yếu tố khấu hao tài sản cố định: được trích trong kỳ của tất cả các loại tài sản cố định, sử dụng phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ.
– Yếu tố chi phí dịch vụ mua ngoài: toàn bộ các chi phí chi trả cho dịch vụ mua ngoài sử dụng vào hoạt động sản xuất, kinh doanh.
– Các yếu tố chi phí khác chi trả bằng tiền: thể hiện tất cả các loại chi phí khác được thanh toán bằng tiền nhưng chưa được phản ánh trong các yếu tố nên trên, chúng cũng được sử dụng vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ.
2. Phân loại chi phí sản xuất theo công dụng của chi phí
Căn cứ vào công dụng của chi phí đối với giá thành sản phẩm, đồng thời để thuận tiện cho việc tính toán giá thành toàn bộ. Giá thành toàn bộ của sản phẩm bao gồm 5 khoản chi phí sản xuất sau:
– Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: toàn bộ các chi phí nguyên vật liệu được sử dụng trực tiếp trong quá trình sản xuất hay chế tạo sản phẩm, dịch vụ.
– Chi phí nhân công trực tiếp: khoản tiền lương cần thanh toán cho người lao động, các khoản trích theo phần trăm tiền lương của công nhân sản xuất như kinh phí công đoàn, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội,…
– Chi phí sản xuất chung: khoản chi phí sản xuất có liên quan tới việc phục vụ, quản lý sản xuất thuộc phạm vi phân xưởng đội sản xuất. Các chi phí sản xuất chung thường bao gồm các loại chi phí sản xuất sau đây:
+ Chi phí nhân viên phân xưởng: là chi phí tiền lương cần thanh toán, các khoản phải thanh toán, các khoản được trích theo phần trăm lương của đội sản xuất và nhân viên phân xưởng.
+ Chi phí nguyên vật liệu: là chi phí nguyên vật liệu sử dụng chung cho xưởng sản xuất nhằm mục đích phục vụ nhu cầu quản lý sản xuất.
+ Chi phí dụng cụ: là các loại chi phí công cụ, dụng cụ được sử dụng ở phân xưởng nhằm phục vụ nhu cầu sản xuất cũng như quản lý sản xuất.
+ Chi phí khấu hao tài sản cố định: là toàn bộ các chi phí khấu hao của các loại tài sản cố định thuộc phân xưởng sản xuất quản lý và sử dụng.
+ Chi phí dịch vụ mua ngoài: là các chi phí cho dịch vụ mua ngoài sử dụng cho hoạt động sản xuất và quản lý sản xuất của đội sản xuất và phân xưởng.
+ Chi phí khác được chi trả bằng tiền: là các khoản thanh toán trực tiếp bằng tiền được sử dụng cho mục đích sản xuất và quản lý sản xuất tại phân xưởng sản xuất.
– Chi phí bán hàng: các loại chi phí lưu thông, tiếp thị hình thành trong quá trình tiêu thụ sản phẩm hàng hóa, dịch vụ. Một số loại chi phí này có thể nhắc đến như: chi phí giao hàng, giao dịch, chi phí quảng cáo, hoa hồng bán hàng, chi phí chi trả cho nhân viên bán hàng và nhiều chi phí khác có liên quan đến việc bảo quản cũng như tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa…
– Chi phí quản lý doanh nghiệp: bao gồm các khoản chi phí có liên quan đến hoạt động sản xuất và quản lý sản xuất kinh doanh chung cho toàn doanh nghiệp. Chi phí này bao gồm: chi phí cho nhân viên quản lý chi phí vật liệu quản lý, khấu hao tài sản cố định sử dụng cho toàn bộ doanh nghiệp, chi phí đồ dùng văn phòng, các loại phí, thuế mang tính chất chi phí, chi phí hội nghị, tiếp khách.
3. Phân loại theo mối quan hệ với khối lượng công việc
Theo cách phân loại này, có hai loại chi phí là:
– Biến phí (Chi phí khả biến).
– Định phí (Chi phí bất biến).
Cách phân loại này mang lại nhiều tác dụng tích cực trong công tác quản trị của tổ chức sản xuất, doanh nghiệp. Qua đó, giúp nhà quản trị phân tích và xác định được điểm hòa vốn. Đồng thời đây cũng là căn cứ để doanh nghiệp đưa ra các quyết định quản lý, kinh doanh cần thiết để giảm chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm nhằm tăng hiệu quả kinh doanh.
4. Phân loại dựa vào mối quan hệ với quy trình công nghệ
Theo cách phân loại này, có thể chia chi phí sản xuất thành 2 loại:
– Chi phí cơ bản.
– Chi phí chung.
Cách phân loại chi phí sản xuất này giúp nhà quản trị xác định được phương hướng và đưa ra những biện pháp giúp tiết kiệm tối đa chi phí phù hợp với từng loại. Mục tiêu cốt lõi hướng đến vẫn là tìm cách giảm thiểu giá thành sản phẩm, dịch vụ nhằm gia tăng lợi nhuận.
5. Phân loại theo cách tập hợp chi phí vào các đối tượng chịu chi phí
Với cách phân loại này, chi phí sản xuất được chia làm 2 loại là:
– Chi phí trực tiếp.
– Chi phí gián tiếp.
Phương pháp phân loại này giúp xác định các phương pháp kế toán tập hợp cũng như phân bổ chi phí sản xuất đến các đối tượng một cách thích hợp.
Chi phí sản xuất bao gồm những tài khoản nào?
Tài khoản loại 6 – Tài khoản chi phí sản xuất, kinh doanh có 10 tài khoản, chia thành 4 nhóm:
– Nhóm Tài khoản 61 – có 1 tài khoản: Tài khoản 611 – Mua hàng.
– Nhóm Tài khoản 62 – có 4 tài khoản:
+ Tài khoản 621 – Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp
+ Tài khoản 622 – Chi phí nhân công trực tiếp
+ Tài khoản 623 – Chi phí sự dụng máy thi công
+ Tài khoản 627 – Chi phí sản xuất chung.
– Nhóm Tài khoản 63 – có 3 tài khoản:
+ Tài khoản 631 – Giá thành sản xuất.
+ Tài khoản 632 – Giá vốn hàng bán.
+ Tài khoản 635 – Chi phí tài chính.
+ Nhóm Tài khoản 64 – có 2 tài khoản:
– Tài khoản 641 – Chi phí bán hàng.
– Tài khoản 642 – Chi phí quản lý doanh nghiệp.
Ý nghĩa của chi phí sản xuất
Chi phí sản xuất mang một ý nghĩa chính là thước đo giá trị đầu vào của mỗi doanh nghiệp.
Dưới góc nhìn của kinh tế vi mô thì chi phí sản xuất giữ vai trò vô cùng quan trọng, đồng thời có mối liên hệ mật thiết đến nhiều vấn đề khác của doanh nghiệp và xã hội. Việc cắt giảm chi phí sản xuất chính là phương pháp được những nhà quản trị ưu tiên tìm kiếm để giảm thiểu giá thành sản phẩm, gia tăng hiệu quả kinh doanh, đồng thời đáp ứng tốt nhất nhu cầu tiêu dùng của khách hàng.
Bài toán giảm chi phí sản xuất đồng thời gia tăng lợi nhuận của doanh nghiệp, nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng hóa, sản phẩm cũng như tăng lợi ích sử dụng cho người tiêu dùng luôn là bài toán muôn thưở được các nhà quản trị doanh nghiệp luôn cân nhắc và đau đầu suy nghĩ.
Nhưng chi phí của sản phẩm còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, không chỉ phụ thuộc vào mỗi chi phí sản xuất. Do đó để xác định chính xác giá thành sản phẩm, doanh nghiệp cũng cần xem xét thêm nhiều yếu tố khác trong chi phí ban đầu chứ không riêng gì chi phí sản xuất.
Tạm kết về chi phí sản xuất là gì?
Chi phí sản xuất là toàn bộ hao phí về lao động vật hóa, lao động sống và các chi phí khác mà doanh nghiệp cần phải bỏ ra để tạo ra dịch vụ, sản phẩm nhằm tạo ra lợi nhuận như kỳ vọng trong thời kỳ nhất định.