Việc nắm rõ chi phí cố định hết sức quan trọng khi xem xét đến báo cáo tài chính hay cân đối chi tiêu trong doanh nghiệp. Sự thay đổi về chi phí cố định ảnh hưởng rất lớn đến chi phí sản xuất hàng hóa, chiến lược bán hàng. Vậy chi phí cố định là gì? Công thức tính chi phí cố định ra sao hãy cùng Top Kinh Doanh tìm hiểu chi tiết dưới đây:
Chi phí cố định là gì?
Chi phí cố định (tiếng anh: Fixed cost) là loại chi phí không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ một hoạt động nào của doanh nghiệp trong quá trình sản xuất kinh doanh, sẽ không tăng lên hay giảm đi khi có sự thay đổi về quy mô, sản lượng hay doanh số trong phạm vi cố định. Chi phí cố định gồm: Lương, Chi phí thuê nhà, Bảo hiểm, Khấu hao tài sản cố định,…
Công thức tính chi phí cố định
Cách tính chi phí cố định:
Chi phí cố định = (Chi phí hoạt động cao nhất – Chi phí hoạt động thấp nhất)/ (Đơn vị hoạt động cao nhất – Đơn vị hoạt động thấp nhất).
Trong đó:
Chi phí hoạt động cao nhất: Chi phí cao nhất trong một khoảng thời gian nhất định ( Ví dụ: Doanh thu tháng cao nhất).
Chi phí hoạt động thấp nhất: Chi phí thấp nhất trong một khoảng thời gian nhất định ( Ví dụ: Doanh thu tháng thấp nhất).
Đơn vị hoạt động cao nhất: Ví dụ: Số lượng sản phẩm được tạo ra cao nhất trong một tháng.
Đơn vị hoạt động thấp nhất: Ví dụ: Số lượng sản phẩm được tạo ra thấp nhất trong một tháng.
Đặc trưng của chi phí cố định
– Không giống như chi phí biến đổi, các chi phí cố định không bị tác động bởi mức độ hoạt động. Chi phí cố định vẫn giữ nguyên bất kể mức độ hoạt động tăng lên hay giảm xuống.
– Những khoản chi phí cố định phát sinh bởi sự đầu tư ban đầu vào máy móc thiết bị, nhà xưởng sẽ được xem là chi phí khấu hao. Tức là khoản chi phí này sẽ được chia để trong một khoảng thời gian nhất định.
Phân loại chi phí cố định
Dựa vào đặc điểm thì chúng ta có thể phân loại chi phí cố định thành nhiều nhóm khác nhau. Chẳng hạn như phân loại dựa trên cách thức quản lý hoặc cách thức phân bổ.
1. Phân loại chi phí cố định theo cách thức quản lý
Với các phân loại theo cách thức quản lý, chúng ta có thể phân chia chi phí cố định thành hai nhóm là: Chi phí cố định bắt buộc và không bắt buộc.
– Chi phí cố định bắt buộc: là khoản chi phí bắt buộc mà doanh nghiệp phải chi trả để có thể thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh. Những khoản chi phí này không thể thay thế hay trì hoãn bằng cách này hay cách khác. Các khoản chi phí cố định bắt buộc thông thường là các khoản có liên quan đến đến máy móc thiết bị, cơ sở vật chất và tổ chức cơ bản.
– Chi phí cố định không bắt buộc: là các khoản chi phí bắt đầu phát sinh trong quá trình vận hành doanh nghiệp. Các khoản chi phí này được tạo nên dựa vào những quyết định của các cấp quản lý trong một thời điểm nhất định. Những khoản chi phí cố định không bắt buộc này thường được xem là khoản đầu tư cho chiến dịch. Một số chi phí cố định này thường gặp như: Bổ sung nhân sự, Marketing, Chi phí nghiên cứu, phát triển,…
2. Phân loại chi phí cố định theo cách thức phân bổ
Phân loại theo cách thức phân bổ hay còn được gọi là phân loại theo thời gian. Các loại chi phí cố định theo cách thức phân bổ bao gồm: Chi phí định kỳ và chi phí có khả năng phân bổ.
– Chi phí cố định theo định kỳ: là khoản chi phí cố định đã được tính toán trước và có sự lặp đi lặp lại trong một mốc thời gian nhất định. Những khoản chi phí cố định định kỳ sẽ là các khoản tiền bắt buộc doanh nghiệp phải giải ngân. Chủ yếu những khoản chi phí như tiền lương, tiền nhà, mạng internet, bảo hiểm, điện nước,…
– Chi phí cố định có thể phân bổ: thông thường đây là những khoản chi phí đầu tư một lần. Các khoản chi phí này được phân chia theo tỷ lệ nhất định dựa theo mốc thời gian nhất định. Chi phí này có thể được thay đổi dựa theo từng mốc thời gian phụ thuộc nhiều vào quy ước trong quá trình tính. Chi phí cố định này chỉ phụ thuộc vào khoảng thời gian phân bổ, hay còn gọi là chi phí khấu hao.
Chi phí cố định cấp bậc
Chi phí cố định cấp bậc là một trường hợp đặc biệt trong quá trình sản xuất kinh doanh của chi phí cố định. Đây là loại chi phí được dự tính khi xuất hiện sự thay đổi về mức độ hoạt động tới hạn. Điều này có nghĩa rằng chúng có thể thay đổi khi bị tác động từ bên ngoài hay một yêu cầu đặc biệt đến từ bên trong.
– Yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến chi phí cấp bậc: một doanh nghiệp khi có bất kỳ sự thay đổi bởi sự tác động từ bên ngoài thì phần chi phí cố định sẽ tăng lên. Chẳng hạn như chi phí điện, nước, chi phí thuê nhân công tăng,…
– Yếu tố bên trong ảnh hưởng đến chi phí cấp bậc: Khi xuất hiện sự biến đổi về quy mô sản xuất của doanh nghiệp. Chúng yêu cầu có sự thay đổi để đáp ứng tốt nhất nhu cầu phát sinh đó, làm chi phí cố định tăng lên.
Ý nghĩa của chi phí cố định đối với doanh nghiệp
Chi phí cố định chính là chi phí không thể tránh khỏi của bất kỳ doanh nghiệp. Chúng mang đến sự ảnh hưởng và tác động to lớn đến các yếu tố trong quản trị doanh nghiệp. Khi xuất hiện sự thay đổi về chi phí cố định, sẽ ảnh hưởng nhất định đến cơ cấu nhân sự, tổ chức, giá thành sản phẩm, khả năng thu hồi vốn cũng như áp lực doanh số.
Khi một doanh nghiệp có sản lượng thấp nhưng khoản đầu tư cho chi phí cố định cao thì doanh nghiệp cần đẩy giá sản phẩm lên, hay chấp nhận giảm lợi nhuận xuống. Nếu như chi phí cố định tăng quá cao và doanh thu không tương xứng thì tỷ suất lợi nhuận sẽ bị ảnh hưởng nhất định.
Cả 2 yếu tố doanh số và sản lượng đè nặng lên những yếu tố khác của doanh nghiệp, lúc này bắt buộc nhà quản trị phải điều chỉnh kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp sao cho phù hợp.
So sánh chi phí cố định và chi phí biến đổi
– Chi phí cố định là loại chi phí không thay đổi theo sự biến đổi về số lượng của đơn vị sản xuất. Chi phí biến đổi là chi phí có thể thay đổi được theo số lượng đơn vị sản xuất.
– Chi phí cố định có sự liên quan đến thời gian, nghĩa là nó sẽ không thay đổi trong một khoản thời gian. Chi phí biến đổi lại có sự quan đến khối lượng, nghĩa là nó sẽ thay đổi nếu có sự thay đổi về khối lượng.
– Chi phí cố định là chi phí xác định sẵn, nó sẽ không phát sinh kể cả khi không có đơn vị sản xuất. Chi phí biến đổi chỉ phát sinh khi doanh nghiệp thực hiện hoạt động sản xuất.
– Chi phí biến đổi không thay đổi trong mỗi đơn vị, còn chi phí cố định thay đổi chi phí trong mỗi đơn vị.
– Chi phí cố định không được tính đến tại thời điểm định giá hàng tồn kho nhưng đã bao gồm chi phí biến đổi.
| Cơ sở để so sánh | Chi phí cố định | Chi phí biến đổi |
| Ý nghĩa | Chi phí vẫn giữ nguyên, bất kể khối lượng sản xuất, được gọi là chi phí cố định. | Chi phí thay đổi theo sự thay đổi của đầu ra được coi là chi phí biến đổi. |
| Yếu tố ảnh hưởng | Liên quan đến thời gian | Khối lượng liên quan |
| Phát sinh | Chi phí cố định là xác định, chúng phát sinh cho dù các đơn vị được sản xuất hay không. | Chi phí biến đổi chỉ phát sinh khi các đơn vị được sản xuất. |
| Đơn giá | Thay đổi chi phí cố định theo đơn vị, nghĩa là khi các đơn vị sản xuất tăng, chi phí cố định trên mỗi đơn vị giảm và ngược lại, do đó chi phí cố định trên mỗi đơn vị tỷ lệ nghịch với số lượng sản phẩm được sản xuất. | Chi phí biến đổi vẫn giữ nguyên, trên mỗi đơn vị. |
| Tính bất biến | Không đổi trong một khoảng thời gian nhất định. | Nó thay đổi với sự thay đổi ở mức đầu ra. |
| Thành phần cấu thành | Chi phí sản xuất cố định, chi phí quản lý cố định và chi phí bán hàng và phân phối cố định. | Nguyên liệu trực tiếp, lao động trực tiếp, chi phí trực tiếp, chi phí sản xuất biến, chi phí bán hàng và phân phối thay đổi. |
| Ví dụ | Khấu hao, cho thuê, tiền lương, bảo hiểm, thuế, vv | Vật liệu tiêu thụ, tiền lương, hoa hồng bán hàng, chi phí đóng gói, v.v. |
Chi phí biến đổi (tiếng Anh: Variable Costs) hay biến phí là những chi phí thay theo quy mô sản xuất. Các loại chi phí biến đổi có thể kể đến như: chi phí nhân công trực tiếp, chi phí nguyên vật liệu, chi phí bao bì đóng gói, chi phí năng lượng phục vụ sản xuất, hoa hồng bán hàng,… Để tìm hiểu rõ hơn bạn có thể xem bài viết: Chi phí biến đổi là gì?
Giải đáp một số thắc mắc liên quan đến chi phí cố định
1. Chi phí cố định gồm những gì?
Những loại chi phí cố định thường gặp như: Lương, Chi phí thuê nhà, Bảo hiểm, Khấu hao tài sản cố định,…
2. Chi phí điện nước là chi phí cố định hay biến đổi?
Chi phí điện nước là chi phí cố định theo định kỳ không phải chi phí biến đổi.
3. Chi phí khấu hao là chi phí biến đổi hay cố định?
Chi phí hấu hao là chi phí cố định có thể phân bổ được phân chia theo tỷ lệ nhất định dựa theo mốc thời gian nhất định.
4. Liệt kê chi phí cố định?
Chi phí cố định thường gặp là: tiền điện, nước, thuê nhà xưởng, văn phòng, lương nhân viên, khấu hao tài sản, mua sắm trang thiết bị, vật tư sản xuất…
Tạm kết chi phí cố định là gì?
Chi phí cố định là loại chi phí không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ một hoạt động nào của doanh nghiệp trong quá trình sản xuất kinh doanh. Chi phí cố định này sẽ không tăng lên hay giảm đi khi có sự thay đổi về quy mô, sản lượng hay doanh số trong phạm vi cố định. Những loại chi phí cố định thường gặp như: Lương, Chi phí thuê nhà, Bảo hiểm, Khấu hao tài sản cố định,… Công thức tính chi phí cố định =(Chi phí hoạt động cao nhất – Chi phí hoạt động thấp nhất)/ (Đơn vị hoạt động cao nhất – Đơn vị hoạt động thấp nhất)
